Toespraak van Zijne Majesteit de Koning - Staatsbezoek van de Duitse Bondspresident

Toespraak van Zijne Majesteit de Koning ter gelegenheid van het staatsbezoek van de President van de Bondsrepubliek Duitsland Joachim Gauck

Kasteel van Laken, 8 maart 2016

 

Mijnheer de President,

Het verheugt de Koningin en mij u en mevrouw Schadt vandaag te mogen ontvangen. Wij bewaren immers de beste herinneringen aan ons bezoek aan Berlijn en aan uw geboortestad Rostock in 2014, net als aan uw aanwezigheid in België in datzelfde jaar naar aanleiding van de herdenking van het begin van de Eerste Wereldoorlog. Uw driedaags staatsbezoek aan België is een bijzonder moment in de relatie tussen onze beide landen. Het is ook de gelegenheid om de uitstekende samenwerking tussen Duitsland en België in de kern van het Europese project feestelijk te vieren.

In u verwelkomen wij een vrijheidsstrijder. Sinds de hereniging van Duitsland en in uw hoedanigheid van President heeft u meer dan eens de vreugde uitgesproken over de herwonnen vrijheid. In Rostock bezochten we twee jaar geleden samen met u de vroegere Stasi gevangenis. U herinnerde er ons aan dat tegenstanders van de vrijheid altijd in de eerste plaats de banden tussen de mensen verbreken en een klimaat creëren van angst, van wantrouwen en verklikking.

Nu onverschilligheid opnieuw terrein wint, is de oproep om op een geëngageerde en verantwoordelijke manier met vrijheid om te gaan, relevanter dan ooit. Veel Europeanen beschouwen vrijheid als een evidentie. Maar vrijheid moet je veroveren en ze kan zich maar ontplooien in het eigen handelen en de interactie met anderen, in uitwisseling en in respectvolle communicatie met iedere burger. Vrijheid heeft nood aan gemeenschappelijke ruimten waar recht en billijkheid heersen. Het is voor de toekomst van onze samenleving van kapitaal belang dergelijke ruimten te koesteren en te bevorderen.

"Eenheid", het woord weerklinkt luid naast "recht" en "vrijheid" in uw nationaal volkslied. Het verpersoonlijkt de initiële wil om de talrijke Duitse staten, waaronder Saksen, het land van mijn voorvaderen, te verenigen. Vandaag drukt het onze gezamenlijk wens uit voor meer eenheid in Europa. Lang voor er sprake was van een politieke unie, kende Europa al een gemeenschappelijke ruimte voor alle Europeanen, een eenheid van beschaving. Door de geschiedenis heen uitte deze eenheid zich in de wetenschap en de kunsten, in de economie en de handel. Ook onze sociale gewoonten en leefwijzen hebben elkaar beïnvloed. Europa heeft in de loop der tijd een eigen identiteit ontwikkeld rond gemeenschappelijke waarden, de eerbied voor godsdienstige en filosofische overtuigingen, gelijkaardige organisatievormen en culturele, intellectuele en sociale interacties.

Duitsland is met België één van de belangrijkste architecten van de economische en politieke eenheid van Europa. Wij pleiten beiden voor een sterke Europese Unie. Terwijl het Europese project moeilijke tijden doormaakt en aan onze grenzen politieke spanning heerst en oorlog woedt, blijft Duitsland de geest van samenwerking, wederzijds respect en verantwoordelijkheid hoog in het vaandel dragen. Wij zijn u daar dankbaar voor. Duitsland is een voorbeeld van gematigdheid en evenwicht. Het juiste politieke evenwicht tussen de verschillende beleidsniveaus, het juiste economische evenwicht tussen concurrentiekracht en sociale cohesie, het juiste evenwicht tussen rechten en plichten van de burgers. Duitsland is ook een voorbeeld van engagement. Het stelt zijn natuurlijke gemeenschapszin en aandacht voor het gemeenschappelijk belang resoluut ten dienste van heel Europa. Ook uw houding van solidariteit in het licht van de vluchtelingenstroom strekt tot voorbeeld.

Om de gemeenschappelijke ruimte voor onze vrijheid te vrijwaren, om de Europese eenheid te verdiepen, beschikken we over een essentiële eigenschap die Europa altijd heeft gekenmerkt: creativiteit. Het verheugt mij ten zeerste dat Berlijn en Brussel tegenwoordig op kunstenaars en ontwerpers eenzelfde aantrekkingskracht uitoefenen. In onze geglobaliseerde en competitieve wereld blijven creativiteit en innovatie de motor van onze welvaart. Duitsland speelt ook hierin een leidende rol. Ondanks een steeds sterkere concurrentie bent u erin geslaagd in de mondiale industrie uw zelfde rang te behouden.

De Duitse en Belgische economieën zijn met elkaar verweven. Wij delen hetzelfde model van sociale markteconomie. Van de gilden in onze middeleeuwse steden erfden we de cultuur die kleine en middelgrote ondernemingen stimuleert. De economische actoren van onze beide landen werken uitstekend samen en vervolledigen elkaar. Wij zijn uw ondernemingen dankbaar voor het vertrouwen dat zij stellen in de troeven van ons land en van onze bevolking. Met de duizenden Belgische bedrijven die in Duitsland actief zijn delen ze dezelfde belangstelling voor een moderne en performante connectiviteit tussen beide landen. Samen zijn zij natuurlijke bondgenoten om op wereldvlak de concurrentiekracht van de Europese economie in stand te houden.

Naast Brussel zal uw staatsbezoek ook naar Antwerpen, Luik, Eupen en Mechelen leiden. Deze steden zullen u een goed beeld geven van de talrijke banden die onze twee landen verenigen en die tot uiting komen in de meest uiteenlopende domeinen als economie, handel, wetenschap, cultuur en culturele en sociale integratie. Zoals ten tijde van de Hanze, zijn deze steden pleisterplaatsen op uw weg doorheen Europa en naar de rest van de wereld.

Er is veel wat ons verbindt, maar één band wil ik nog extra vernoemen: het Duits is één van onze drie nationale talen. Onze Duitstalige landgenoten zijn een hoeksteen van de federale loyauteit en van de Europese verankering van België. Zij geven de relatie tussen onze beide landen een heel bijzondere dimensie. Het Duits geeft ons toegang tot de wonderlijke wereld van de grootste dichters en denkers. Ik moedig al onze landgenoten dan ook aan om er zich in onder te dompelen. Deze taalgemeenschap biedt mij sinds mijn aantreden ook de kans om deel te nemen aan de jaarlijkse vergaderingen van de Duitstalige staatshoofden. U heeft me daartoe persoonlijk uitgenodigd en ik ben hier zeer aan gehecht. Het is een belangrijk symbool voor ons drietalig en tri-cultureel land. Ik ben blij dat de volgende top in september dit jaar in Eupen zal plaatsvinden.

"Het volstaat niet te weten, men moet ook toepassen. Het volstaat niet te willen, men moet ook handelen." Deze woorden van de grote Duitse dichter Johann Wolfgang von Goethe zijn een mooi pleidooi voor bezonnen en vastberaden actie. Duitsland en België hebben een gemeenschappelijke visie op de toekomst van Europa. Met uw bezoek aan België, dit land dat de eer heeft de hoofdstad van Europa onder te brengen, bevestigt u het verbond van onze geestelijke verwantschap. Ik ben ervan overtuigd dat onze gemeenschappelijke actie vruchtbaar zal zijn.

Dames en Heren,

Ik nodig u uit om op te staan en uw glas te heffen op de gezondheid van de President van de Bondsrepubliek Duitsland en van Mevrouw Schadt.