Toespraak van Hare Majesteit de Koningin - Koningin Mathilde Prijs 2016

Toespraak van Hare Majesteit de Koningin bij de uitreiking van de Koningin Mathilde Prijs: "Each One, Teach One”

Koninklijk Paleis te Brussel, 12 mei 2016

 

Excellenties, Dames en Heren, Beste jongeren,

De recente tragische gebeurtenissen in ons land hebben ons opnieuw op een zeer pijnlijke manier duidelijk gemaakt dat we meer aandacht moeten hebben voor de plaats van de jongeren in de maatschappij.

We weten dat jongeren vaak kwetsbaar zijn, onzeker over hun toekomst. Ze zijn zeer ontvankelijk voor eenzijdige berichtgeving en negatieve invloeden uit hun omgeving, waardoor ze niet altijd de juiste keuzes maken.

Jongeren streven vaak heel gedreven een doel na. Ze zoeken steevast nieuwe ervaringen, uitdagingen en kansen. Wij kunnen ervoor zorgen dat ze die positieve energie gebruiken om verantwoordelijke burgers te worden.

Verantwoordelijkheidsgevoel en democratisch engagement kan men vroeg aanleren.

Daarom hecht het Koningin Mathilde Fonds groot belang aan initiatieven die jongeren van jongs af aan toekomstperspectieven bieden. Initiatieven die hen de weg tonen en die hen helpen om een houvast te vinden. Want niet iedereen vindt voldoende kracht in zichzelf of de nodige steun bij familie of in de omgeving.

Dames en heren,

Kinderen moeten een eerlijke start krijgen in het leven. Aangezien ze een groot deel van hun leven op school doorbrengen, speelt de school, naast het gezin, een cruciale rol in hun vorming, zowel op het intellectuele, affectieve, als maatschappelijke vlak.

Recente studies tonen aan dat de jeugdwerkloosheid in België hoog blijft, en dat het percentage vroegtijdige schoolverlaters rond de 10% schommelt. Dit moeten we aandachtig opvolgen. Jongeren zonder onderwijskwalificatie lopen immers meer risico om langdurig werkloos te worden. Ze komen vaak in jobs terecht met weinig kansen om zich professioneel te ontplooien of door te groeien.

De oorzaken van dit afhaken zijn meervoudig: kinderarmoede en een gebrek aan steun thuis; taalmoeilijkheden; leerstoornissen; affectieve of psychologische problemen; maar ook ziekte of een fysieke of mentale beperking.

Toch moet het ook voor die jongeren mogelijk zijn aansluiting te vinden met de maatschappij. Dat kan, als we een positieve relatie met hen aangaan, zodat ze zelfvertrouwen opbouwen, hun talenten kunnen ontwikkelen, en succes kunnen ervaren.

Jongeren willen actief zijn en zich inzetten voor anderen. Denk maar aan de aantrekkingskracht van onze jeugdbewegingen, of de jeugdafdelingen in de sportwereld of de vele organisaties die jongeren mobiliseren om zich belangeloos te engageren voor het goede doel. Daar ligt een kans om actief burgerschap te stimuleren. En de samenhorigheid en de verbondenheid tussen jongeren worden nog versterkt wanneer jongeren andere jongeren helpen.

De kracht van het geven valt dan samen met de kwetsbaarheid van het krijgen, iets wat ieder van ons vroeg of laat in het leven ervaart.

Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat jongeren hun leeftijdsgroep bijzonder goed kennen. Ze weten wat hen beïnvloedt, voor welke vormen van steun ze open staan en op welke manier die steun hen het best wordt aangereikt. Met dit enorme potentieel aan kennis kunnen jongeren in hun eigen leefgemeenschap een grote impact hebben. Als we hierop ingaan, geven we een krachtig signaal. Het signaal dat we jongeren zien als een groep met talenten, die een actieve partner kan zijn.

Het Fonds vindt het zeer belangrijk dat jongeren zich bewust zijn van de invloed die ze hebben op hun eigen leefomgeving en op hun generatiegenoten. Daarom zochten we dit jaar initiatieven, waarbij het tutorschap centraal staat. “Each One, Teach One”, projecten “voor jongeren en door jongeren”.

Het concept van het tutorschap biedt veel mogelijkheden, die op een eenvoudige en tegelijk verrijkende manier kunnen worden ingezet. Het zorgt voor een gestructureerd kader, waarbinnen volwassenen en studenten hun kennis en ervaring op jongere leerlingen overbrengen. Jongeren helpen andere jongeren met hun studies om hun slaagkansen te verhogen en halen er ook zelf voldoening uit. Ze omarmen elkaar, vaak met een spiegeleffect tot gevolg.

Eén van de jongeren verwoordt het zo: “Allochtone en autochtone jongeren die het niet goed doen op school, hebben soms gewoon een zetje nodig. Vroeger was dit niet zo een probleem. Kinderen die niet goed mee konden, werden het hulpje van de bakker of van de slager en vonden zo een plaats in de samenleving. Nu zijn er veel minder kansen voor jongeren zonder diploma. Ze moeten mee kunnen in de kennismaatschappij. En al wie talent heeft moet naar het hoger onderwijs kunnen gaan. Daar als student aan helpen, is een mooie en nuttige zaak.” Einde citaat.

Het tutorschap kan uiteraard het reguliere onderwijs niet vervangen. Beide zijn complementair en versterken elkaar. Het tutorschap helpt voorkomen dat jongeren op school afhaken. Het helpt ervoor te zorgen dat er naast de cognitieve vorming ook gewerkt wordt aan de persoonlijke ontwikkeling, aan het verhogen van het zelfbeeld en het zelfvertrouwen en aan het verbeteren van de sociale omgang. De rol van een mentor is dus van betekenis. Zeker op lange termijn is het daarom een goede investering.

Dames en heren,

De vele projecten die dit jaar voor de Koningin Mathilde Prijs werden ingediend, bewijzen eens te meer dat jongeren zich daadwerkelijk willen inzetten voor een actief burgerschap en andere jongeren willen helpen te slagen in het leven.

Uiteindelijk werden zeventien projecten geselecteerd en hieruit koos een jongerenjury de laureaat.

Ik vind het mooi dat leerlingen uit twee scholen - het Athenée Royal d’Ans en de Dames van het Christelijk Onderwijs uit Antwerpen – er dit jaar opnieuw in geslaagd zijn zich achter één laureaat te scharen. Een project dat zich ten volle inzet om kansarme kinderen te begeleiden in hun schoolresultaten, én dat tegelijk aandacht heeft voor de betrokkenheid van de ouders. Een uitstekend voorbeeld van een geslaagd tutorschap.

Leden van de jongerenjury: proficiat voor jullie werk.

Ik ben onder de indruk van het enthousiasme en de ernst waarmee jullie je opdracht tot een goed einde hebben gebracht.

Ik hoop dat jullie hieruit ook geleerd hebben hoe besluitvorming tot stand komt: door dialoog en overleg– sociale vaardigheden die jullie later van groot nut zullen zijn.

Ik ben ervan overtuigd dat jullie hiermee andere jongeren inspireren om zich vrijwillig in te zetten voor leeftijdgenoten met minder startkansen.

Ik hoop tot slot dat de ervaring met het concept “Each One, Teach One” ook voor jullie persoonlijk een verrijking mag zijn én een aanzet om jullie talenten en capaciteiten te blijven delen met wie door omstandigheden minder geluk heeft. Vanuit die betrokkenheid kunnen we samen blijven werken aan een solidaire maatschappij die uiteindelijk niemand meer uitsluit.

Ik dank u.